भारताचे सर्वोच्च न्यायालय, AI
AI म्हणजेच आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सची महिमा सर्वोच्च न्यायालयात पोहोचली आहे. लवकरच, AI सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायिक दस्तऐवजांचे भाषांतर करण्यासाठी आणि कायदेशीर संशोधनातही मदत करणार आहे. तसेच, देशातील सर्वात मोठ्या न्यायालयांच्या अनेक प्रक्रिया या नवीन तंत्रज्ञानाद्वारे सुलभ केल्या जातील. कायदा मंत्री अर्जुन राम मेघवाल यांनी लोकसभेत विचारलेल्या प्रश्नाला लेखी उत्तर देताना ही माहिती दिली आहे.
नवीन समिती स्थापन केली
आम्ही तुम्हाला सांगतो, गेल्या वर्षी फेब्रुवारी 2023 पासून, AI चा वापर संवैधानिक खंडपीठाच्या प्रकरणांमध्ये तोंडी युक्तिवाद लिहिण्यासाठी देखील केला जात आहे. केंद्रीय मंत्री म्हणाले की, यासाठी एक समिती स्थापन करण्यात आली आहे, ज्याचे अध्यक्ष सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश आहेत. सर्वोच्च न्यायालय आणि उच्च न्यायालयाच्या महत्त्वपूर्ण निकालांचे विविध भारतीय भाषांमध्ये AI च्या माध्यमातून भाषांतर करण्यासाठी ही समिती स्थापन करण्यात आली आहे.
याशिवाय सर्वोच्च न्यायालय आणि उच्च न्यायालयाच्या महत्त्वाच्या निर्णयांचे भारतीय भाषांमध्ये भाषांतर करण्यावर उच्च न्यायालयाच्या एआय अनुवाद समितीकडून सक्रियपणे लक्ष ठेवले जात आहे. सध्या आठ उच्च न्यायालयांसाठी ई-उच्च न्यायालय अहवाल (ई-एचसीआर) सुरू करण्यात आला आहे. त्याचबरोबर इतर उच्च न्यायालयांसाठीही तयारी सुरू आहे.
सर्वोच्च न्यायालयाच्या नेतृत्वाखालील या एआय समित्यांनी उच्च न्यायालयांना निर्देश दिले आहेत की त्यांनी संबंधित राज्य सरकारांना सर्व केंद्र आणि राज्य कायदे, नियम आणि नियमांचे प्रादेशिक भाषांमध्ये भाषांतर करावे आणि ते राज्यांच्या वेबसाइटवर उपलब्ध करावेत.
36 हजारांहून अधिक निकालांचे भाषांतर करण्यात आले
केंद्रीय मंत्र्यांनी संसदेत सांगितले की, सध्या AI वापरून सर्वोच्च न्यायालयाच्या 36,271 निकालांचे हिंदीत भाषांतर करण्याचे काम 5 ऑगस्ट 2024 पर्यंत पूर्ण झाले आहे. त्याच वेळी, 17,142 निवाड्यांचे 16 इतर प्रादेशिक भाषांमध्ये भाषांतर करण्यात आले आहे. मात्र, या अनुवाद प्रकल्पासाठी स्वतंत्र निधीची तरतूद करण्यात आलेली नाही.
पाळत ठेवण्यासाठी सरकार AI चा वापर करणार आहे. 68 व्या स्वातंत्र्यदिनानिमित्त लाल किल्ल्याभोवतीच्या परिसरात पाळत ठेवण्यासाठी सुरक्षा यंत्रणा एआय आधारित सुरक्षा यंत्रणा तैनात करण्याच्या तयारीत आहेत. लाल किल्ल्याच्या आजूबाजूच्या प्रमुख भागात व्हिडिओ विश्लेषणात्मक वैशिष्ट्यांसह सीसीटीव्ही बसवण्यात आले आहेत.
