एका दृश्यात शबाना आझमी.
भारतीय चित्रपटसृष्टीतील सर्वात प्रसिद्ध अभिनेत्रींपैकी एक असलेल्या ज्येष्ठ अभिनेत्री शबाना आझमी यांनी नुकतीच आपल्या कारकिर्दीची 50 वर्षे पूर्ण केली. त्यांनी 160 हून अधिक चित्रपटांमध्ये काम केले आहे. 74 वर्षीय शबाना आझमी यांनी केवळ स्वतंत्र सिनेमातच नाही तर मुख्य प्रवाहातही अप्रतिम काम केले आहे आणि पुरुष कलाकारांच्या गर्दीत स्वतःचे नाव कमावले आहे. तिने ‘अंकुर’, ‘अर्थ’, ‘खंधार’, ‘पार’ आणि ‘गॉडमदर’ मध्ये दमदार अभिनय केला आहे, ज्यासाठी तिच्याकडे सर्वाधिक पाच राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार जिंकण्याचा विलक्षण विक्रम आहे. त्यांना भारत सरकारने 1998 मध्ये पद्मश्री आणि 2012 मध्ये पद्मभूषण पुरस्काराने सन्मानित केले होते.
उद्योगात संघर्ष करावा लागला
तथापि, शबाना आझमीच्या सर्व आश्चर्यकारक कामगिरींसह तिला संघर्ष देखील आला. एकदा चित्रपटाच्या सेटवर त्याचा अपमान झाला होता हे तुम्हाला माहीत आहे का? शबाना आझमीने एकदा खुलासा केला होता की तिचा नृत्यदिग्दर्शक कमलने ‘परवरिश’च्या सेटवर तिचा कसा भावनिक छळ केला होता. ‘परवरिश’ 1977 मध्ये रिलीज झाला आणि त्यात शम्मी कपूर, अमिताभ बच्चन, विनोद खन्ना आणि नीतू कपूर यांनी भूमिका केल्या होत्या. एका पॉडकास्टदरम्यान आदि पोचाशी बोलताना शबाना आझमी म्हणाल्या, ‘मी माझा जीव वाचवण्यासाठी नाचू शकत नाही. माझे दोन डावे पाय आहेत. मी कमल मास्तर यांना विचारले होते, ते कोरिओग्राफर होते. मी म्हणालो प्लीज मला रिहर्सल द्या. ते म्हणाले की, तालीम करण्याची गरज नाही. तुम्हाला फक्त टाळी वाजवायची आहे.’ नंतर शबाना आझमीला कळले की एक संपूर्ण नृत्य सादरीकरण होते ज्यामध्ये तिला यश मिळवायचे होते.
यामुळे अभिनेत्री नाराज झाली होती
ती म्हणाली, ‘मी नीतू सिंगसोबत असल्यामुळे खूप भीती वाटली. उजवा पाय कुठे ठेवायचा आणि डावा पाय कुठे ठेवायचा हे समजण्याआधीच नीतूने दोन रिहर्सल करून तिथेच बसले असते. मी खरंच खूप घाबरलो होतो. मी कमलजींना सांगितले की हे खूप गुंतागुंतीचे आहे आणि आपण त्यात थोडे बदल करू शकतो. सेटवर अनेक कनिष्ठ कलाकार होते. तो म्हणाला, ‘ठीक आहे, दिवे बंद आहेत. आता शबाना जी कमल डान्स मास्टरला काय स्टेप्स घ्यायच्या हे शिकवणार आहेत. हे इतके अपमानास्पद आणि वाईट होते की मी सेटच्या बाहेर पळत गेलो आणि मला कळले की माझी कार तिथे नव्हती. रडत रडत ती म्हणाली, ‘मी आता कोणत्याही चित्रपटात काम करणार नाही, मला हा अपमान नको आहे.’
कधी आत्महत्येचा प्रयत्न केला
शबाना आझमी म्हणाल्या की, दिग्दर्शक मनमोहन देसाई यांनी या घटनेनंतर तिला मिठी मारली आणि सांत्वन केले. नंतर नीतू कपूर यांनाही या घटनेची माहिती मिळाली आणि त्यांनी सुलक्षणा पंडित यांना हस्तक्षेप करण्यास सांगितले. शबाना आझमी यांचा संघर्ष केवळ तिच्या व्यावसायिक आयुष्यात नव्हता. तिची आई शुकतने तिच्या आत्मचरित्रात सांगितले की, शबाना आझमी यांनी लहानपणी एकदा आत्महत्येचा प्रयत्न केला होता. त्याने लिहिले, ‘ती शाळेच्या प्रयोगशाळेत गेली आणि कॉपर सल्फेट खाल्ली. जेव्हा तिची जिवलग मैत्रिण पर्णाने तिला सांगितले की शबानाने तिला सांगितले की ती बाबांवर त्याच्यापेक्षा जास्त प्रेम करते, तेव्हा मी निराशेने कपाळाला हात लावला.
या चित्रपटात दिसला होता
मात्र, या अडचणींवर मात करून शबाना आझमी आता भारतातील सर्वात प्रतिष्ठित अभिनेत्री म्हणून उभ्या आहेत. ती शेवटची करण जोहरच्या ‘रॉकी और रानी की प्रेम कहानी’ मध्ये दिसली होती, जी सुपरहिट होती आणि जगभरात 300 कोटींहून अधिक कमाई केली होती.
